Hamurcu: Sağlıklı gıdaya erişmek zorlaşıyor

Hatay Veteriner Hekimler Odası Başkanı Yahya Hamurcu, 16 Ekim Dünya Gıda Günü dolayısıyla yayınladığı açıklamasında, “16 Ekim, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü ‘nün (FAO) 1945 yılındaki kuruluş günü olup 1981 yılından itibaren Dünya Gıda Günü olarak her yıl belirlenen bir tema ile kutlanmaktadır.

reklam

Küresel açlık sorununa ilişkin kamu bilincini artırmak; gelişen dünyada teknolojilerin transferini teşvik etmek ve açlık, yetersiz beslenme ve yoksullukla mücadelede uluslararası ve ulusal dayanışmayı güçlendirmek amacıyla çeşitli tema ve etkinliklerle bütün dünyada kutlanmaktadır. Bugüne kadar FAO tarafından belirlenen temalarla ilgili her hangi bir gelişme olmasa da, Dünya Gıda Gününün bu yılki teması “Eylemlerimiz geleceğimizdir – Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam” olarak belirlenmiştir. FAO önderliğinde hazırlanan “2021 yılında Dünyada Gıda Güvenliği ve Beslenmenin Durumu” başlıklı raporda; Dünyada açlıktan etkilenen insan sayısının, COVID-19 pandemisinin gölgesinde yüzde 8,4’ten yüzde 9,9’a yükselerek, 800 milyon civarında insanın açlıkla karşı karşıya olduğu, yaklaşık 3 milyar insanın da sağlıklı beslenmediğine dair bilgiler yer almaktadır. 2020 ve 2021 yıllarını etkisi altına alan pandemic, oluşturduğu sağlık sorunlarının yanı sıra gıda güvenliği, beslenme ve geçim kaynaklarına erişimde de sıkıntılar oluşturmuştur. Ülkelerin içine kapanması ve uluslararası ticaretteki yönelimler özellikle gıda arzı konusunda kendi kendine yetemeyen ekonomik olarak güçlü ülkelerde dahi ciddi bir problem haline gelmiştir. Bu tecrübe bize gıda güvenliği ve güvencesinin ne denli stratejik bir konu olduğunu bir kez daha hatırlatmıştır.

GIDAYA ULAŞMAK DAHA DA ZOR OLACAK

Küresel olarak pandeminin ekonomik ve diğer etkileri; yeni yeni ortaya çıkarken, gelecekte güvenilir gıdaya ulaşmanın daha da zorlaşacağı ve ülkemizin bundan olumsuz etkileneceği açıktır. Bir zamanların “gıdada kendine yeten nadir ülkelerinden” Türkiye; ithalata bağımlı politikalarla günden güne tarım ve hayvancılıktaki gücünü kaybetmekte, birçok gıda ürününde ithalat silahını kullanarak fiyat dengeleme politikasının, ne kadar yanlış olduğunu da ortaya çıkmaktadır. Yüksek gıda fiyatları ve iklim krizi kaynaklı üretim sorunlarının yaşanması dolayısıyla milyonlarca insanın, sağlıklı beslenmeye güçleri yetmediği için gıda güvenliğinden yoksun olduğu açıktır. Gıdaya ekonomik gücün yetmesi, erişebilme, kalite ve güvenlik unsurlarını içeren gıda güvenliği endeksinde; ülkemizin son yıllarda 14 basamak düşerek, 47.  sıraya gerilediğine dair haberler basında yer almaktadır. İklim değişikliği ve pandemi koşullarına bağlı ekonomik gerilemeler, neredeyse tüm düşük ve orta gelirlilerin sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişimlerini zorlaştırmış ve bu insanları gıda güvenliğinden yoksun, yetersiz beslenmeye mahkûm etmiştir. İçinde bulunduğumuz yüzyılın ikinci yarısına kadar küresel ortalama sıcaklığı en az iki derece azaltma hedefinin yanı sıra fosil yakıt kullanımını da devreden çıkarmayı öngören Paris İklim Anlaşmasının TBMM tarafından onaylanması, bu konuda yeni mevzuatların yayınlanması, uygulanmadıkları takdirde bir anlam ifade etmeyecektir. Besleyici gıdaların maliyetini gıda üretimi, gıda tedarik zincirleri, gıda ortamları, tüketici talebi ve gıdanın politik ekonomisi alanlarında gıda sistemleri boyunca yönlendiren çeşitli faktörler vardır. Bunlar, düşük gelirlerle birleştiğinde, neden yaklaşık üç milyar insanın, çeşitli gruplardan gıdaları içeren ve gıda grupları içinde daha fazla çeşitliliğe sahip olan en ucuz sağlıklı beslenmeyi bile karşılayamadığını açıklıyor. Halk sağlığı direk olarak hayvan sağlığına bağlıdır çünkü kötü hayvan sağlığı doğrudan insanların tükettiği; başta kırmızı ve kanatlı eti olmak üzere tüm hayvansal gıdaları etkilemektedir. Ülkemizde gıda güvenliğinin sağlanması için yeterli mevzuat bulunmasına rağmen iyi üretim uygulamaları veya iyi veteriner hekimlik uygulamalarına dayanan kalite güvence sistemlerinin uygulandığını söylemek zordur. Herkes için gıda güvenliği, gelişmiş beslenme ve uygun fiyatlı sağlıklı gıdalar için gıda sistemlerini dönüştürmek, sürdürülebilir hayvansal üretim, hayvan sağlığı ve refahı ile gıda güvenliği arasında gerekli entegrasyonun sağlanması, etkin bir Veteriner Halk Sağlığı örgütlenmesi ile mümkündür.

reklam

Veteriner Hekimler olarak sağlıklı ve yeterli gıdanın ülkemizde sürdürülebilir bir şekilde üretimin sağlanması için:

• İnsan ve hayvan sağlığını etkileyen, üretim kaybına neden olan zoonoz hastalıklarla etkin bir şekilde mücadeleye devam edilmesi,
• Çiftçi ve üreticinin emeğinin karşılığına tam olarak alabilmesine imkân sağlayacak şekilde tarım ve hayvancılıktaki destek, sübvansiyon ve planlamaların gerçekleştirilmesi,
• Hayvancılıkta bilimsel çalışmalar doğrultusunda çevre dostu ve verimli üretim modellerinin teşvik edilmesi,
• Hayvansal üretime olan doğrudan destekler ile bu alanlardaki girişimcilik ve bilimsel çalışmalara olan teşviklerin arttırılarak devam ettirilmesi,
• Sağlıklı bir toplumun ancak sağlıklı bir çevre, sağlıklı hayvanlar ve güvenli gıdalar ile mümkün olabileceğinden hareketle ülkemizde, veteriner hekimler ile insan hekimleri ve çevre sağlığı konusunda yetkin meslek gruplarının iş birliği içinde çalışmasına imkân tanıyan Tek Sağlık konseptinin mevzuat ve kurumlarıyla birlikte operasyonelleşmesi gerekmektedir.

DÜNYA GIDA GÜNÜNÜ KUTLUYORUZ

Mevcut gıda üretim ve tedarik sistemlerinin sürdürülebilir şekilde yönetilmesi, herkesin sağlıklı ve güvenilir, yeterli gıdaya ulaşacağı günler dileğiyle Dünya Gıda Gününü kutluyoruz. Salgından önce 690 milyon kişinin kronik açlıkla karşı karşıya olduğu ifade ediliyorken COVID-19 salgının bu sayıyı 83-132 milyon daha arttırdığı düşünülmektedir. Konu sadece kronik açlıkla sınırlı olmayıp FAO tarafından açıklanan rakamlara göre dünya genelinden 3 milyardan fazla insan sağlıklı beslenememektedir ki bu neredeyse toplam nüfusun %40’ını oluşturmaktadır. Her ne kadar içinden geçtiğimiz bu zorlu süreçte ülkemizde mevcut tarım ve hayvancılık varlıkları sayesinde üstesinden gelinemeyecek sıkıntılar yaşamamış olsa da çiftlikten sofraya kadar olan tüm süreçlerde girdi maliyetlerinin artmasına bağlı olarak gıda fiyatlarında dramatik bir artış yaşanmaktadır. Bu durum özellikle dar gelirli vatandaşlarımızın sağlıklı ve besleyici gıdaya erişimini tehdit etmektedir. Sürdürülebilir bir tarım-gıda sisteminin uygulanması sağlıklı ve üretken bir gelecek için hayati önem taşımaktadır. Küresel iklim değişikliği, kuraklık, hızlı nüfus artışı, göçler, israf ve zoonoz hastalıklar gıda üretimi ve tüketiminin önündeki başlıca riskler olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya nüfusunun 2050 yılında 10 milyar, TÜİK projeksiyonuna göre Türkiye nüfusunun, 2029 yılında 92,4 milyon, 2039 yılında 99,7 milyon olması beklenmektedir. Dolayısıyla bugünden alacağımız tedbirler gelecekteki durumumuzu belirleyecektir.

Bu bağlamda FAO tarafından 2021 Dünya Gıda Günü teması; “Eylemlerimiz geleceğimizdir – Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam olarak ilan etmiştir. Sürdürülebilir bir tarım-gıda sistemi; yeterli, besleyici ve güvenli gıdaların herkes için erişilebilir bir fiyata mevcut olduğu, hiç kimsenin aç kalmayacağı, yetersiz beslenmeye bağlı sorunlar yaşamadığı bir sistem olarak ifade edilmektedir. Dolayısıyla, sürdürülebilir tarım-gıda sistemleri, gelecek nesiller için ekonomik, sosyal ve çevresel temellerden ödün vermeden herkes için sağlıklı ve yeterli gıdayı sağlamayı hedeflemektedir. Hatay Veteriner Hekimler Odası olarak her insanın sağlıklı ve yeterli beslenme hakkına sahip olduğuna inanıyoruz. Bugünden alınacak tedbirler ile gıda üretiminde sürdürülebilir, erişilebilir ve adil bir sistemin hayata geçirilmesi suretiyle açlığın Dünya ve Türkiye gündemden çıktığı bir geleceğin özlemiyle çiftçilerimizin, üreticilerimizin, sanayicilerimizin, veteriner hekimlerin ve milletimizin 16 Ekim Dünya Gıda Gününü kutluyoruz” ifadelerini kullandı.

reklam